Modulatoren
Tot voor kort bestond de behandeling van CF of muco enkel uit het voorkomen en verlichten van symptomen. Ondertussen bestaat er nieuwe medicatie, de zogenaamde CFTR-modulatoren. Dit zijn kleine moleculen die de ziekte aanpakken op het niveau van het basisdefect: het CFTR-eiwit. We spreken hier dus niet meer over een symptomatische behandeling, maar over 'ziekte-wijzigende' medicatie. Patiënten die in het verleden al een longtransplantatie ondergingen, komen niet in aanmerking voor deze behandeling.
Doordat verschillende mutaties kunnen leiden tot CF, zijn er verschillende dysfuncties van het CFTR-eiwit en werkt elke modulator slechts voor een bepaalde groep van personen met CF met specifieke mutaties.
De ontwikkeling van en het onderzoek naar nieuwe modulatoren blijft een wereldwijde prioriteit om naar de toekomst toe zoveel mogelijk personen met CF te kunnen helpen.
Kalydeco® (ivacaftor)
Bij personen met CF met een zogenoemde 'gating-mutatie' (klasse 3) zal de 'gate' (= poort, deur) van het chloorkanaal niet werken. Kalydeco® (ivacaftor) zal zich binden aan dit chloorkanaal en zo de poort openhouden. Het wordt daarom een 'potentiator' genoemd.
Omdat ivacaftor enkel werkzaam is bij personen met CF die een specifieke 'gating-mutatie' hebben, werd de zoektocht naar een molecule waar veel meer patiënten baat bij hebben, verdergezet.
Orkambi® (lumacaftor/ivacaftor)
Deze modulator is een combinatie van twee moleculen, namelijk ivacaftor en lumacaftor. Lumacaftor helpt bij de correcte vorming van het chloorkanaal, het transport ervan naar het celoppervlak en zal ervoor zorgen dat het langer aan het celoppervlak zal blijven. Het wordt daarom een 'corrector' genoemd. Wanneer een corrector gebruikt wordt in combinatie met een potentiator - zoals ivacaftor - zullen er meer én functionerende chloorkanaaltjes aanwezig zijn.
Orkambi® is werkzaam bij personen met CF die twee F508del-mutaties hebben, de meest voorkomende mutatie.
Symkevi® (tezacaftor/ivacaftor)
Ook Symkevi® is een combinatie van twee moleculen, namelijk ivacaftor en tezacaftor. Tezacaftor is, net als lumacaftor, een corrector en heeft dezelfde functie. Het verschil tussen beide is dat de combinatie tezacaftor/ivacaftor iets minder neveneffecten (zoals benauwdheid) geeft en minder reacties geeft met andere medicatie.
Kaftrio® (elexacaftor/tezacaftor/ivacaftor)
Orkambi® en Symkevi® zijn een combinatie van telkens twee moleculen. Kaftrio® bevat echter drie moleculen, ivacaftor, tezacaftor en elexacaftor. Net als lumacaftor en tezacaftor, is elexacaftor een corrector. Het helpt nog steeds bij de correcte vorming van het chloorkanaal, het transport ervan naar het celoppervlak en zal ervoor zorgen dat het langer aan het celoppervlak zal blijven. Bijkomend wordt er een extra fout in de aanmaak van het CFTR-eiwit gecorrigeerd, waardoor het chloorkanaal nog beter zal functioneren en de klinische effecten van de combinatie elexacaftor/tezacaftor/ivacaftor veel groter zijn dan bij de andere modulatoren.